Niska samoocena a wycofanie społeczne

Wiele osób doświadcza niskiej samooceny, co znacząco wpływa na ich funkcjonowanie w społeczeństwie, środowisku  czy bliższych relacjach. Brak poczucia własnej wartości, wiary w siebie, może  objawiać się zawstydzeniem, lękiem, porównywaniem się do innych, krytykowanie swojego wyglądu czy  podważaniem własnych umiejętności. Te dwa zjawiska często występują razem i wzmacniają się wzajemnie. Dlatego dziś skupimy się na tym, jaką rolę w naszym życiu ma samoocena i jaki ma związek w funkcjonowaniu lub wycofaniu społecznym. Zaczynamy!

Niska samoocena – czym jest i z czego wynika ?

Niska samoocena jest wynikiem negatywnych przekonań na temat własnej osoby, często wynikających z negatywnych doświadczeń. Konsekwencją tego, jest brak wiary w siebie, poczucie bycia gorszym od innych oraz unikanie wyzwań w obawie przed niepowodzeniem. Obniżone poczucie własnej wartości często jest  wynikiem zbyt surowego wychowania w dzieciństwie, krytyki rodziców oraz wysoko postawionych oczekiwań niemożliwych do zrealizowania. To przekonanie, że nie jesteśmy wystarczająco dobrzy i nie zasługujemy na to, by być szczęśliwym oraz to, że o jego wartości świadczy ile zarabia, kim jest, jakie ma wykształcenie czy pracę. To stan ciągłego porównywania się z innymi w celu potwierdzenia przed samym sobą własnego poczucia wartości lub jej braku.

Przyczyny niskiej samooceny:

•  Traumatyczne doświadczenia w dzieciństwie
• Krytyka i odrzucenie  (społeczne, w rodzinie przez bliskie osoby)
• Brak wsparcia
• Negatywne przekonania o sobie
• Bycie ocenianym
• Stosowanie kar
• Życie w stresie i pod presją społeczeństwa

Najczęstsze objawy niskiej samooceny:

• Brak wiary i pewności siebie
• Porównywanie się do innych
• Nadmierna samokrytyka i niedostrzeganie własnych osiągnięć i sukcesów
• Trudności w nawiązywaniu kontaktów i relacji
• Obawa przed odrzuceniem
• Uzależnienie własnej samooceny od oceny innych
• Wycofanie społeczne
• Tendencja do bycia perfekcjonistą
• Brak umiejętności stawiania granic i mówienia o własnych uczuciach
• Problemy ze snem

Jak ważna jest rola samooceny ?

Choć nie ma  na pytanie to jednoznacznej odpowiedzi, uważam, że ma znaczącą rolę w życiu każdego człowieka, bez względu na wiek. Samoocena związana jest z chęcią przynależności do danej grupy, środowiska i posiadania przyjaciół, partnera. Nasza wiara w siebie, pewność siebie, akceptacja pozwala nam na otwarcie się na relacje, daje poczucie bycia kimś wartościowym i atrakcyjnym  dla grupy, partnera. Ma to wpływ zarówno w życiu codziennym jak i naszym intymnym.  Osoby z zaburzoną lub z bardzo niską samooceną są bardzo krytyczne i surowe dla samych siebie. Doszukują się błędów, niedoskonałości w swoim ciele, wyglądzie czy zachowaniu. Mają obawy przed odrzuceniem, brakiem akceptacji takimi, jakimi są. Boją się otworzyć na partnera, boją się bliskości. Umniejszają sobie na każdej możliwej płaszczyźnie w obawie przed byciem ocenianym i krytykowanym przez innych. Skutkuje to unikaniem kontaktów i relacji z innymi ludźmi, czyli wycofaniem społecznym.

Hikikomori – syndrom wycofania społecznego

Nazwa hikikomori pochodzi z języka japońskiego, w którym oznacza chorobę samotności. To zlepek dwóch słów: hiku – wycofywać się, rezygnować, oraz komoru – ukrywać się, pozostawać w środku. Pełna nazwa zaburzenia to shakaiteki hikikomori lub po angielsku social withdrawal, co oznacza po prostu wycofanie społeczne. Najbardziej narażone są osoby bardzo wrażliwe na krytykę i nieodporne na stres i presję otaczającego świata. Najczęstszym objawem wycofania jest odcięcie się od rodziny, znajomych, przyjaciół. To osoby, które izolują się, samotnie spędzają czas w swoim zaciszu i najlepiej czują się niezauważane. Dlatego ważne jest, by umieć poradzić sobie w takim momencie w naszym życiu i poszukać pomocy czy rozwiązań, by zmienić postrzeganie samego siebie i uwierzyć w siebie.

Jak rozpoznać, że nasza samoocena jest zbyt niska?

Zadaj sobie pytanie i zastanów się jak sam siebie postrzegasz? Czy doceniasz siebie, czy jesteś dumny/dumna z dokonanych osiągnięć w życiu zawodowym, czy prywatnym? Czy umniejszasz, a nawet negujesz swoje sukcesy, doszukując się tego co można było zrobić lepiej? Czy jesteś dla siebie surowy i wręcz podważasz i nie uznajesz tego co właśnie dokonałeś? Nie doceniasz siebie, zamiast stale porównywać się do kogoś? Czy Twoje ciało daje ci objawy somatyczne w postaci napięcia w ciele? Jeśli na zadane wyżej pytania, na większość z  nich odpowiedziałeś/łaś „tak” – to warto się pochylić nas sobą, zadać pytanie czy to jest dla mnie dobre? Jak wpływa na mnie i moje życie?

Jeśli masz poczucie, że Twoja samoocena jest zbyt niska, warto popracować nad tym obszarem z  pomocą specjalisty czy grup wsparcia.

Jak poradzić sobie z niską samooceną?

Radzenie sobie z brakiem pewności siebie i niską samooceną to proces, który wymaga czasu, samo zrozumienia i pracy nad sposobem myślenia, zachowania i postrzegania siebie.

Oto kilka kroków, które mogą Ci pomóc w poprawie własnej samooceny:

• Pozytywne myślenie i nastawienie  –  to połowa sukcesu naszych działań. Wszystko zaczyna się w głowie i bardzo ważne jest, by dostrzegać pozytywne aspekty siebie. Nie skupiaj się na swoich wadach, a dostrzegaj zalety, sukcesy i umiejętności.
•  Zrozum przyczynę  –  to jedno z trudniejszych etapów do akceptacji siebie i stanu, w jakim jesteśmy. Przyjrzyj się, czy twoje lęki, obawy wynikają, z jakich doświadczeń doznałaś w dzieciństwie lub negatywnych przekonań.
• Akceptacja błędów i porażek – nie ma ludzi doskonałych i nieomylnych. Umiejętność akceptacji swoich błędów i porażek pomoże zmierzyć się z nimi, zamiast uciekać czy je ukrywać. To ważny krok w budowaniu zdrowej samooceny.
• Afirmacje – Pozytywne stwierdzenia, regularnie powtarzane na temat siebie mogą korzystanie wpłynąć na postrzeganie samego siebie.
• Unikaj porównań –  ciągłe porównywanie się z innymi może doprowadzić do poczucia niskiej wartości. Zamiast tego, skup się na swoich celach, wartościach i postępach .
• Znajdź wsparcie-to bardzo ważne, by w procesie zmian mieć kogoś życzliwego u boku. Poszukaj wśród rodziny, przyjaciół  – kogoś komu ufasz. Jeśli nie masz kogoś takiego, warto rozejrzeć się za grupą wsparcia lub terapeutą. Podziel się uczuciami, obawami. Otrzymane wsparcie pomoże w przezwyciężeniu wszelkich trudności związanych z niską samooceną oraz opracować strategię poprawy tego stanu.

Jak widzicie , związek tego jak postrzegamy siebie, jaką wartość sami dla siebie mamy ma ogromny wpływ na wiele aspektów naszego życia i na to czy i jak funkcjonujemy w społeczeństwie. Czy jesteśmy otwarci na ludzi i relacje, czy czujemy lęk i stres przed podjęciem choćby próby wejścia w nią? Ile trudu musimy włożyć w proces wyjścia z czterech ścian  naszego domu, by mieć odwagę otworzyć się na drugiego człowieka. Po czasach covidowych, gdzie ludzie zamykani byli we własnych domach , spowodowało, że izolacja  wielu z nas znacząco wpłynęła na nasze postrzeganie siebie i otaczającego nas świata. Zwłaszcza zauważalne jest to wśród dzieci i młodzieży. Dla nich kontakt z rówieśnikami, jest kluczowy dla ich prawidłowego rozwoju. Nie bez powodu niektórzy nazywali go „wirusem samotności „Dlatego tak ważne jest, by obserwować siebie i naszych bliskich. Czasami wyciągnięta w naszą stronę, życzliwa, pomocna dłoń – może zapobiec wielu niepotrzebnym, ale jak trudnym i dotkliwym dla nas w konsekwencjach skutkach. Nie bójmy się wołać o pomoc i z niej korzystać. Każdy z nas ma w sobie wartość i coś, czym może podzielić się ze światem.  Nie oceniajmy a doceniajmy siebie i innych. To pierwszy i najważniejszy krok w drodze do akceptacji  i pokochania siebie.

Ściskam

Anka

Źródła:

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/1815957;jsessionid=08C9707B6C59EBC56A1555DCEFB81B19

Źródło zdjęć: Unsplash